બનાસકાંઠામાં આવેલા જોવાલાયક સ્થળોની માહિતી

ઉત્તર ગુજરાતનું નામ પડતા જ સૌ પ્રથમ બનાસકાંઠા જ યાદ આવે. ગુજરાતના આ જિલ્લા વિશેની આ માહિતી તમે નહિ જાણતા હોય. ત્યારે જાણો, બનાસકાંઠામાં ફરવા લાયક સ્થળો વિશે.

• અંબાજી મંદિર
• માંગલ્ય વન
• નડાબેટ
• જેસોર સ્લોથ રીંછ અભયારણ્ય
• બાલારામ મંદિર

ઉત્તર ગુજરાત ના ફરવા લાયક સ્થળો

1) અંબાજી મંદિર

બનાસકાંઠામાં આવેલું આ અંબાજીનું મંદિર ઘણું જ પ્રખ્યાત છે. આ માઁ અંબાનું મંદિર છે. જેમની પૂજા વૈદિક કાળથી કરવામાં આવે છે. તેમને અરાસુરી અંબા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તે મંદિર આરાસુર પર્વતોમાં હોવાથી તેનું નામ આરાસુરી અંબા પડ્યુ છે. આરાસુરી પર્વત અરાવલી પર્વતમાળાના દક્ષિણ-પશ્ચિમ છેડે સરસ્વતી નદીના નજીક આવેલું છે.

મંદિરનું શિખર સોનાનું છે તથા મંદિર સફેદ આરસપહાણથી બનેલું છે. આ મંદિર નાગર બ્રાહ્મણો દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. મંદિરનો માત્ર મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર છે અને માત્ર એક નાનો સાઇડ-ડોર છે. કારણ કે, માતાજીએ અન્ય કોઈ પણ દરવાજા ઉમેરવાની મનાઈ ફરમાવી હોવાની માન્યતા છે. મંદિર ખુલ્લા ચોરસ ચાચર ચોકથી ઘેરાયેલું છે. જ્યાં હવન જેવી વિધી કરવામાં આવે છે.

મંદિરના અંદરના ગર્ભગૃહમાં ચાંદીથી મઢેલા દરવાજા છે. દિવાલમાં એક ગોખ અથવા વિશિષ્ટ સ્થાન છે. જેના પર પવિત્ર ભૂમિતિ પરનું વૈદિક લખાણ, વિસો યંત્રનો જૂની-પ્લેટેડ આરસનો શિલાલેખ લગાવવામાં આવ્યો છે. જે પૂજાનું મુખ્ય કેન્દ્ર છે. અહીં દેવીની કોઈ મૂર્તિ નથી. કદાચ એટલા માટે કે મંદિર એટલું પ્રાચીન છે કે, તે મૂર્તિ-પૂજા પહેલાનું છે. પરંતુ પૂજારીઓ ગોખના ઉપરના ભાગને એવી રીતે શણગારે છે કે, તે દૂરથી દેવીની મૂર્તિ જેવું લાગે છે.

ભાદરવી પૂનમનો મેળો અને નવરાત્રિનો મહોત્સવ અહીં ઉલ્લાસ અને હર્ષભે૨ વિશાળ યાત્રાળુઓની ઉ૫સ્થિતિમાં ઉજવવામાં આવે છે. તે સમયે અહીં ભક્તોની ખૂબ જ ભીડ જામે છે.

2) માંગલ્ય વન

ખેડબ્રહ્મા હાઇવે પર અંબાજી મંદિરથી લગભગ દોઢ કિલોમીટરના અંતરે કૈલાસ ટેકરીની ટોચ પર મંગલ્યા વન આવેલું છે. આ એક અનોખો બગીચો જે પ્રવાસીઓના ટોળાનું આકર્ષણનું કારણ છે. કૈલાશ ટેકરી અને મંગલ્યા વન સુધી પહોંચવા માટે તમારે થોડા પગથિયાં ચડવા પડશે. આ વનનો વિકાસ વન વિભાગ દ્વારા કરવામાં આવ્યો છે. આની અનોખી વાત એ છે કે, આને ‘રાશી વન’ (જ્યોતિષીય બગીચો) કહેવામાં આવે છે. અહીંના છોડ લોકોના જીવન પર તેમની રાશિ પ્રમાણે અસર કરે છે.

મંગલ્ય વનમાં આવતા તમામ લોકો સૂર્યના ચિહ્નો પર છોડની અસરો વિશે પૂછીને તેમની રાશિને અનુકૂળ હોય તેવા એક છોડને પોતાના ઘરે લઈને જાય છે. દરેક રાશિને અંદાજે ત્રણ છોડ આપવામાં આવ્યા છે અને આ બગીચામાં તેનું વાવેતર કરવામાં આવ્યું છે.

3) નડાબેટ

નાડા બેટ પર પ્રવાસીઓ માટે ભારતની સરહદ પર આર્મી પોસ્ટની કામગીરી જોવાની અહીં આગવી તક મળે છે. પ્રવાસીઓને રસ પડે તેવી કેટલીક પ્રવૃત્તિઓ પણ અહીં છે. અહીં સૂર્યાસ્તના સમયે એક ભવ્ય સમારોહ ઉજવાય છે. જેમાં સરહદ સુરક્ષા દળ (BSF)ના જવાનોએ સરહદોની સુરક્ષાનો વધુ એક દિવસ પૂરો કરવા માટે ગૌરવ સાથે કૂચ કરીને શૌર્ય પ્રદર્શન કરે છે.

નાડા બેટ ખાતે શસ્ત્ર પ્રદર્શન અને ફોટો ગેલેરીમાં બંદૂકો, ટેન્કસ અને અન્ય અત્યાધુનિક ઉપકરણોનો સમાવેશ થાય છે. જે સરહદ અને અંતર્દેશીય સ્થળોને સુરક્ષિત રાખવામાં મદદ કરે છે. અહીં ઊંટોની કુશળતા અને શિષ્ટને પ્રદર્શિત કરવા માટે, પ્રવાસીઓ માટે ઉંટનો શો રજૂ કરવામાં આવે છે.

4) જેસોર સ્લોથ રીંછ અભયારણ્ય

જેસોર સ્લોથ રીંછ અભયારણ્ય પાલનપુરથી અંદાજે 45 કિમીના અંતરે આવેલું છે. જેસોરની ટેકરીઓ અને તેની આસપાસના વિસ્તારની ૧૮૦.૬૬ ચોરસ કિ.મી.ની જંગલવાળી જમીન વનસ્પતિ અને પ્રાણીસૃષ્ટિની કેટલીક દુર્લભ અને લુપ્તપ્રાય પ્રજાતિઓથી સંપન્ન છે. અરવલી ઇકોસિસ્ટમના ભાગરૂપે આ એક અનોખો વિસ્તાર છે, જે રણના વિસ્તારને આ પ્રદેશમાં સૂકા પાનખર પ્રકારના વાવેતરથી અલગ પાડે છે.

જેસોરની ટેકરી એ ગુજરાતનું બીજું સૌથી ઊંચું શિખર છે અને આ અભયારણ્ય સુસ્ત રીંછની વસ્તી માટે જાણીતું છે. અન્ય મહત્વપૂર્ણ પ્રજાતિઓમાં ચિત્તો, શિયાળ, જંગલી ડુક્કર અને સાપ, કાચબા વગેરે જોવા મળી શકે છે.

જેસોર સ્લોથ રીંછ અભયારણ્યની સ્થાપના મે, 1978માં અરવલી ઇકોસિસ્ટમના વનસ્પતિ અને પ્રાણીસૃષ્ટિના સંરક્ષણ માટે કરવામાં આવી હતી.

5) બાલારામ મંદિર

પાલનપુરથી થોડે જ દૂર ચિત્રાસણી ગામમાં આ મંદિર આવેલું છે. આ મહાદેવનું પ્રાચીન મંદિર છે. અહીં શિવલિંગ પર ગૌમખમાંથી જળાભિષેક થાય છે. તે જળ ક્યાંથી આવે છે તે મોટું રહસ્ય છે. અહીંનું શિવલિંગ સ્વયંભૂ શિવલિંગ છે. અહીંની દંતકથાઓ અનુસાર ભયંકર દુષ્કાળમાં લોકો અહીં નાના બાળકોને મૂકીને જતા રહ્યા હતા. માનવામાં આવે છે કે, તે સમયે કોઇ તપસ્વીએ અહીં પોતાના તપોબળથી જળ ઉત્પન્ન કર્યું અને આ જળથી બાળકોને જળપાન કરાવ્યું તથા ગાય બોલાવી બાળકોને દૂધ પીવડાવીને બાળકોને જીવનદાન આપ્યું હતું. તેથી અહીં તેમને બાલારામ મહાદેવ કહેવામાં આવે છે.

વાંચો : ગુજરાતમાં આવેલા 10 શિવમંદિર અને તેના મહત્વ વિશે

આ આર્ટિકલ તમને ગમ્યો હોય તો તમારા મિત્રો અને સગા સંબંધી સાથે શેર કરો અને કોમેન્ટ બોક્સ માં કોમેન્ટ કરો.