દેશમાં ઉનાળો શરૂ થઈ ગયો છે અને ઘણા રાજ્યો ગરમીની લપેટમાં છે. કેટલીક જગ્યાએ તાપમાનનો પારો 43 ડિગ્રી સુધી પહોંચી ગયુ છે. રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હી અને ઉત્તર ભારતમાં મહત્તમ તાપમાન 40 ડિગ્રી સેલ્સિયસ નોંધાઈ રહ્યું છે, જ્યારે દક્ષિણના રાજ્યોમાં તાપમાન 42-43 ડિગ્રીએ પહોંચી ગયો છે. દેશના ઘણા રાજ્યોમાં હીટવેવનું રેડ એલર્ટ પણ જારી કરવામાં આવ્યું છે. તો જાણો, લૂ અથવા હીટવેવ શું છે અને તેનાથી કેવી રીતે બચી શકાય.
હીટવેવ એટલે શું?
હીટ વેવ એ અત્યંત ગરમ હવામાનનો સમયગાળો છે જે સામાન્ય રીતે બે કે તેથી વધુ દિવસો સુધી ચાલે છે. જ્યારે તાપમાન આપેલ પ્રદેશની ઐતિહાસિક સરેરાશ કરતા વધી જાય છે, ત્યારે તેને હીટ વેવ અથવા હીટવેવ કહેવામાં આવે છે. ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) અનુસાર, જ્યારે મેદાનોમાં મહત્તમ તાપમાન 40 °C અને પર્વતીય પ્રદેશોમાં 30 °C સુધી પહોંચે છે ત્યારે ગરમીનું મોજું શરૂ થાય છે. જો તાપમાન 47 ° સે સુધી પહોંચે છે, તો તેને ગંભીર હીટ સ્ટ્રોક તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે. દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં, જ્યારે તાપમાન 37 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી પહોંચે છે, ત્યારે ગરમીનું મોજું શરૂ થાય છે.
હીટવેવની આરોગ્ય પર અસર
ગરમીના તરંગો અથવા ગરમીના મોજા માનવ અને પશુ જીવનને નુકસાન પહોંચાડે છે. હીટવેવમાં સામાન્ય રીતે ડિહાઇડ્રેશન થવું, થાક લાગવો, નબળાઇ આવવી, ચક્કર આવવા, માથું દુ:ખાવું, ઉબકા આવવા, ઉલટી થવી, સ્નાયુઓમાં ખેંચાણ આવવું, પરસેવો થવો અને હીટસ્ટ્રોક થાય છે. ગરમીની લહેર માનસિક તણાવનું કારણ પણ બની શકે છે. હીટ સ્ટ્રોકના લક્ષણોમાં શરીર જકડાઇ જવું, સોજો આવવો, બેભાન થઇ જવું અને તાવ આવે છે. જો શરીરનું તાપમાન 40 ડિગ્રી સેલ્સિયસ કે તેથી વધુ હોય તો હુમલા થઈ શકે છે અથવા વ્યક્તિ કોમામાં પણ જઈ શકે છે.
ખાણી-પીણામાં શું ધ્યાન રાખવું?
ઉનાળાની ઋતુમાં કેટલીક બાબતોનું ખાસ ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. આ ઋતુમાં વાસી ખોરાકનું સેવન કરવાથી બચવું જોઈએ. બજારની પેક કરેલી વસ્તુઓ અને ચા અને કોફીનું સેવન પણ ઓછું કરવું જોઈએ. ચા અને કોફી ડીહાઈડ્રેશનની શક્યતા વધારે છે. આ સિવાય હળવો ખોરાક લેવો જોઈએ. તથા ખોરાક પચવામાં સરળતા રહે છે તેનાથી એસિડિટીનું જોખમ પણ ઘણું ઓછું થઈ જાય છે.
હીટવેવથી બચવા આટલા ઉપાયો તો કરો જ
- દિવસે પુરતુ પાણી પીવો
- લીંબુ શરબત, શિકંજી, નારિયેળ પાણી, લસ્સી કે છાશ વગેરે પીવો
- વધુ પડતા તેલ-મસાલા અને તળેલા ખોરાકને ટાળો
- તડકાંમાં જવાનું ટાળો
- અનિવાર્યપણે બહાર જવાનું થાય ત્યારે માથે ટોપી, છત્રી વગેરે અચૂક રાખવું
- કપડાં સુતરાઉ, હલકાં અને ખુલતા જ પહેરવા જોઇએ તથા ટાઈટ જીન્સ વગેરેથી ગરમી પહેવવાથી ચામડીના રોગોનું પણ જોખમ રહે છે.
આ આર્ટિકલ તમને ગમ્યો હોય તો તમારા મિત્રો અને સગા સંબંધી સાથે શેર કરો અને કોમેન્ટ બોક્સ માં કોમેન્ટ કરો.